Στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, μαθητές του Γυμνασίου ? Λυκείου Πτελεού ανέλαβαν να πραγματοποιήσουν μια έρευνα σχετικά με την επίδραση της διατροφής στην υγεία μας. Εκπόνησαν, λοιπόν, ένα πρόγραμμα που φέρει τον τίτλο «Πες μου τι τρως να σου πω ποιος είσαι» και διερεύνησαν τις διατροφικές συνήθειες του παρελθόντος στην περιοχή του Πτελεού, ελέγχοντας παράλληλα το ποσοστό επιβίωσής τους στις μέρες μας.
Η έρευνά τους εστιάστηκε στην καθημερινή διατροφή ενός μέσου κατοίκου του Πτελεού κατά το παρελθόν. Στην προσπάθειά τους μάλιστα να συγκεράσουν το χτες με το σήμερα, απευθύνθηκαν και στο Γυναικείο Αγροτουριστικό Συνεταιρισμό «Φτελιά», που δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή από το 2000. Οι μαθητές υπέβαλαν στις γυναίκες ? μέλη του Συνεταιρισμού ερωτηματολόγιο σχετικό με τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή των εδεσμάτων, ελέγχοντας έτσι τη συνέχεια στις διατροφικές συνήθειες της περιοχής.
Η διατροφή στο χωριό του Πτελεού κατά το παρελθόν
Οι ερωτήσεις των μαθητών επικεντρώθηκαν τόσο στην καθημερινή διατροφή των κατοίκων του Πτελεού, όσο και στις «αποκλίσεις» της κατά τις εορταστικές περιόδους. Πρέπει, επίσης, να σημειώσουμε ότι οι απαντήσεις που συγκεντρώθηκαν αναφέρονται σε μια εποχή τουλάχιστον πενήντα ετών πριν από σήμερα.
Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από αυτή την έρευνα συγκλίνουν στο χαρακτηρισμό της διατροφής των κατοίκων του Πτελεού ως μεσογειακής. Πιο συγκεκριμένα, το καθημερινό διαιτολόγιο αποτελούνταν από δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ελιές καθώς και από γαλακτοκομικά και φυσικά ελαιόλαδο, προϊόντα που ανήκουν στην τοπική παραγωγή. Καταναλώνονταν επίσης αυγά και ψάρια ? μία φορά την εβδομάδα ? ή μόνο στις γιορτές ? κρέας πρόβειο ή κατσικίσιο και πουλερικά. Το κόκκινο κρέας σχεδόν απουσίαζε από τη διατροφή τους, ενώ το χοιρινό καταναλωνόταν με φειδώ. Κρασί συνόδευε αρκετά συχνά το καθημερινό γεύμα, αλλά σε μικρή ποσότητα.
Η Διατροφή Σήμερα
Πηγή: Γυναικείος Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Πτελεού «Φτελιά»
Οι μαθητές του σχολείου μας αποφάσισαν να διερευνήσουν τη σημερινή διατροφή μέσα από την παραγωγική διαδικασία του Συνεταιρισμού, γιατί είναι μαζικότερη και θα μπορούσε πιο εύκολα να καταδείξει αποκλίσεις από παλιότερες διατροφικές συνήθειες.
Ωστόσο, με έκπληξη διαπίστωσαν πως η κύρια παραγωγή του Συνεταιρισμού στηρίζεται πρώτιστα στα τοπικά προϊόντα ? κυρίως στο ελαιόλαδο ? και ακολουθεί παλιές διατροφικές συνήθειες του τόπου. Κύριο προϊόν του αποτελούν οι πίτες, που παρασκευάζονται με παραδοσιακές συνταγές, τα γλυκά του κουταλιού, τα κουλουράκια, ο τραχανάς, και οι χυλοπίτες. Είναι εδέσματα που βασίζονται σε διατροφή απαλλαγμένη από κορεσμένα λιπαρά, αλλά πλούσια σε φυσικά αντιοξειδωτικά.
Παράλληλα, εξίσου σημαντικό πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του αγοραστικού κοινού είναι άτομα νέα σε ηλικία. Το συμπέρασμα αυτού του δεδομένου είναι ότι οι σύγχρονοι καταναλωτές όχι μόνο ενημερώνονται για την αξία και την αναγκαιότητα της υγιεινής διατροφής στις μέρες μας, αλλά και προσπαθούν να εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα στο καθημερινό τους διαιτολόγιο.
ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Οι μαθητές του Γυμνασίου ? Λυκείου Πτελεού συμπλήρωσαν αρκετές παραδοσιακές συνταγές του τόπου και πραγματικά αξίζει να καταγράψουμε κάποιες από αυτές, καθώς δείχνουν τη σοφία του ελληνικού λαού σ? ένα θέμα άρρηκτα συνδεδεμένο με την υγεία.
Ρανίστες ή στριφαδάκια
- Τοποθετούσανε το αλεύρι σε μια στέρεα βάση , το ραντίζανε με νερό και το ανακάτευαν. Μετά το περνούσανε από τον νταβά δίνοντας το σχήμα της μανέστρας.
- Βράζανε νερό με αλάτι, πιπέρι και λίγο λάδι και όταν έπαιρνε βράση πρόσθεταν τις ρανίστρες. ( Συνήθως συνοδεύονταν με λίγο πασπαλά και το έφτιαχναν στη γάστρα)
- Πασπαλιάρα με μασόντρα(τσουκνιδόπιτα)
- Ρίχνανε καλαμποκίσιο αλεύρι στο ταψί και το ραντίζανε με νερό. Μετά έριχναν την τσουκνίδα , αφού την είχανε αλατίσει, προσθέτοντας τυρί.
- Έπειτα έριχναν πάλι αλεύρι και πάλι γέμιση. Η ίδια διαδικασία γίνονταν για 4-5 στρώσεις. Στο τέλος έψηναν την πίτα σε ξυλόφουρνο.
Πασπαλάς
Υλικά : πράσο, κρεμμύδια, χοιρινό-γίδινο κρέας.
Εκτέλεση : Βράζανε το κρέας με το πράσο και στη συνέχεια το έκοβαν σε κομμάτια. Κομμένο και καθαρισμένο το έβραζαν πάλι προσθέτοντας κρεμμύδια, επιπλέον πράσο , αλάτι και πιπέρι. Το άφηναν να παγώσει και
το κατανάλωναν αργότερα.
Κατσιαμάκι
- 1 ποτήρι νερό.
- Για κάθε ποτήρι νερό 2 κουταλιές καλαμποκάλευρο.
- Ανακατεύουμε τα υλικά μέχρι να πήξει το αλεύρι και να ανακατεύεται δύσκολα. Το κατεβάζουμε από τη φωτιά και ρίχνουμε ανακατεύοντας συνεχώς λάδι έξτρα παρθένο μέχρι να το πιεί.
Πλατσίτζα
Υλικά : 4 αυγά . 1 κιλό τυρί, αλεύρι, 1 φλυτζάνι γάλα, βούτυρο, λάδι, τραχανάς.
Εκτέλεση : Σε μια πήλινη λεκάνη ρίχνουμε τα αυγά, το γάλα, το τυρί, τον τραχανά , (αφού πρώτα τον έχουμε μουλιάσει σε λίγο γάλα) λίγο λάδι και τέλος το αλεύρι(το μίγμα δεν πρέπει να γίνει πηχτό, αλλά σχετικά αραιό). Βουτυρώνουμε το ταψί και προσθέτουμε το μίγμα. Ρίχνουμε πάνω μικρά κομμάτια βούτυρο και το ψήνουμε για μισή ώρα περίπου.
Στο τέλος της προσπάθειάς μας, θα ήταν παράλειψη να μην εκφράσουμε τις ειλικρινείς ευχαριστίες μας στους γονείς και συγγενείς των μαθητών μας, οι οποίοι μας εφοδίασαν με διαφωτιστικότατες πληροφορίες για τις διατροφικές συνήθειες του παρελθόντος. Επίσης, μέσα απ? την καρδιά μας ευχαριστούμε τα μέλη του Γυναικείου Αγροτουριστικού Συνεταιρισμού «Φτελιά», καθώς και την κυρία Μελαχροινάκη Ελένη, υπάλληλο του δήμου Πτελεού, για την πολύτιμη βοήθειά τους στο έργο μας.
ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ:
Β? ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Γ? ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α?ΛΥΚΕΙΟΥ
Αραπίτσα Ελένη Κόρκου Ευθυμία Αγγελούκου Αλεξάνδρα
Σκούρα Ιωάννα Τούλιος Ερρίκος Λεϊμονή Μαργαρίτα
Καλαντζής Παναγιώτης Μπουρτζή Βασιλική
Ντούμα Μαρία Καρούτη Ελένη
Λωρίδας Κων/νος Μπουρτζή Χρυσαυγή
Λεϊμονή Βασιλική Λεϊμονής Γεώργιος
ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ:
- Οικονόμου Θωμάς
- Τζανετοπούλου Αρετή
- Παπά Ευανθία
Ευχαριστούμε τον Διευθυντή του σχολείου Καραφέρη Ιωάννη καθώς και τις φιλολόγους, Σουίπα Σταυρούλα και Μπαρτζιώκα Ευαγγελία για τη βοήθειά τους